Zapis windykacyjny w testamencie

Instytucja zapisu windykacyjnego umożliwia spadkodawcy swobodne rozporządzenie w testamencie poszczególnymi składnikami majątku spadkowego na rzecz konkretnych osób. Warunkiem jest tutaj sporządzenie testamentu w formie aktu notarialnego (ma to na celu zminimalizowanie ryzyka pojawienia się błędów w sporządzanych testamentach jak również jak najlepsze ujęcie woli testatora), w treści powinno znaleźć się wyraźne określenie, że spadkodawca ustanawia zapis windykacyjny. Z chwilą otwarcia spadku (czyli w momencie śmierci spadkodawcy) zapisobiorca windykacyjny nabywa przedmiot zapisu, pomijany jest zatem etap przeprowadzania działu spadku co ma na celu uproszczenie i skorócenie postępowania spadkowego.

Katalog zamknięty możliwych przedmiotów zapisu windykacyjnego:

1) Rzeczy oznaczone co do tożsamości – np. ruchomość (samochód), nieruchomość (lokal mieszkalny)

2) Zbywalne prawo majątkowe – np. udziały w spółce z o.o., prawa z papierów wartościowych

3) Przedsiębiorstwo lub gospodarstwo rolne

4) Ustanowienie na rzecz zapisobiercy użytkowania lub służebności – np. dożywotnia, nieodpłatna służebność osobista mieszkania

Warto zaznaczyć, iż w przeciwieństwie do zapisu zwykłego jakiekolwiek obwarowania zapisu windykacyjnego terminem bądź warunkiem uważa się za nieistniejące. Uprawniony z tytułu zapisu windykacyjnego odpowiada wraz ze spadkobiercami za długi spadkowe. Podlega opodatkowaniu od spadków i darowizn, jednak moment podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku lub zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia sporządzonego przez notariusza. W sytuacji w której przedmiot zapisu w chwili otwarcia spadku nie należał do spadkodawcy zapis windykacyjny jest bezskuteczny.